Visie op kwaliteit: een waarderende benadering

Woensdag 1 februari 2017 


René Kloosterman tijdens zijn presentatie in Stenden Hogeschool

Inspiratiesessie over de visie op kwaliteit

Op 5 juli 2016 organiseerden we binnen Stenden Hogeschool voor ons medewerkersteam van zo'n 30 geschoolde, gecertificeerde auditoren een lezing over 'Waarderend auditen', verzorgd door René Kloosterman, de directeur van AeQui, één van de Nederlandse evaluatieburo's, die onder andere opleidingen in het hoger onderwijs visiteren, teneinde de kwaliteit van deze opleidingen te beoordelen.

Wegens het succes van deze bijeenkomst herhalen we een dergelijke sessie, zij het vandaag voor een breder samengesteld gezelschap, want we gunnen vooral ook andere collega's binnen onze hogeschool zo'n inspiratiesessie. Ongeveer 25 collega's gaven zich op, afkomstig van de verschillende Stenden-locaties, waaronder docenten, academic deans, directeuren, adviseurs, teamleiders en beleidsmedewerkers.
De tweede versie van deze lezing wordt wederom verzorgd door René Kloosterman, met als thema: 'Visie op kwaliteit: een waarderende benadering'.
Aan het begin van deze bijeenkomst heet ik alle deelnemers en de spreker hartelijk welkom namens onze afdeling Quality Assurance en vertel over de aanleiding, de bedoeling, de spreker en het programma van dit middagprogramma.

Hoe staan we in de 'wedstrijd'?

Kloosterman vertelt dat we steeds meer opschuiven naar 'visiegerichte kwaliteitszorg', ook omdat de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) de visie van de hogeschool en van de opleiding - meer dan voorheen - als richtinggevend uitgangspunt voor de opleidingsbeoordeling wil meenemen.

We kijken naar een videofragment van Sir Ken Robinson, over divergent denken.
Evenals in de eerste sessie van juli 2016 komt ook vandaag het onderscheid tussen het zogenoemde Angelsaksische en het Rijnlandse denken aan bod.

• Bij het werken volgens het Angelsaksische model staan de volgende elementen centraal: in control, controleren, risicomanagement, plan, regels/procedures, audit en problemen oplossen.
• Bij het werken volgens het Rijnlandse model gaat het daarentegen om: vertrouwen, interesse, kwaliteit, proberen, inzicht, dialoog en ontwikkelen.

En de logische vraag van de spreker aan ons is dan natuurlijk waar wij als hogeschool, als opleiding, als medewerker staan. Mij valt op dat waar de auditoren in de sessie van juli 2016 onze hogeschool iets meer op de kant van het Angelsaksisch denken en handelen vonden staan, dat de medewerkersgroep van vanmiddag vindt dat we meer opschuiven naar het Rijnlands denken en handelen. Overigens wijst de meerjarenpraktijk wel uit dat organisaties in de loop van de tijd wel wat heen en weer bewegen tussen Rijnlands en Angelsaksisch acteren.

Minder PDCA en meer PDTA
René Kloosterman geeft aan dat hij vindt dat de 'populaire' PDCA-cyclus van Plan, Do, Check en Act in zijn ogen zou moeten transformeren naar: Plan, Do, Trust en Attention/Interest.
Hij noemt ook het begrip 'gelegitimeerd vertrouwen', wat een deelnemer in de zaal uitnodigt om daarop te reageren met: "Gelegitimeerd vertrouwen is eigenlijk wantrouwen".

Kloosterman:

• Een goede visitatie leidt tot het verbeteren van het hoger onderwijs.
• Bij waarderend auditen kijk je vooral naar wat al goed gaat, maar daarbij moet je uiteraard niet ook de beoordeling van de schaduwzijden uit het oog verliezen.
• Hoe meer invloed onderwijsondersteuners krijgen, hoe Angelsaksischer het onderwijs wordt.
• In langer opererende organisaties zie je dat de systeemwereld belangrijker wordt dan de leefwereld, belangrijker dan de oorspronkelijke bedoeling van de organisatie.

Meebewegend auditen
In de ogen van René Kloosterman gaat de NVAO steeds meer meebewegen met de hogeschool en de opleiding, want kijk maar, de regie op de kwaliteit ligt geheel bij de hogeschool en bij de opleiding, en ook de invloed van de opleidingscommissies en van de studenten wordt steeds groter. De NVAO volgt de visie van hogeschool en opleiding, en zorgt er vervolgens voor dat de kwaliteit van instelling en opleiding wordt beoordeeld vanuit het perspectief van die visie, en ook gebaseerd op de beoordelingscriteria zoals die als Standaarden in het NVAO-beoordelingskader staan.
We zijn het er wel over eens dat het bij kwaliteit(szorg) niet alleen zou moeten gaan om de hard controls (volgens het PDCA-model), maar dat het gelijktijdig ook zou moeten gaan over de soft controls, gebaseerd op de kwaliteitscultuur.