Ramiro - De valstrik

Zaterdag 13 februari 2016

Cover van De valstrik 

Intra-historische strip over een pelgrimstocht

Tijdens de landelijke najaarsbijeenkomst van ons Nederlands (pelgrims)Genootschap van Sint Jacob op 15 november 2015 in de Martinikerk te Groningen werd ik door professor Hub Hermans gewezen op de vierdelige stripboekenserie van Ramiro. Hermans is bij de RUG hoogleraar Moderne Romaanse letterkunde en cultuurkunde, in het bijzonder de Spaanse, en hij vertelde dat dergelijke stripboeken de zogenoemde 'intra-historie' beschrijven, ofwel de geschiedenis zoals mensen die door de eeuwen heen ervaren, over wat in de mensen is geworteld, over armen en rijken, over kerken, kastelen, over geloof en over de geschreven teksten uit die tijd.

Voor mij was dat de aanleiding om me aan de hand van deze vierdelige Ramiro-serie eens nader te verdiepen in de intra-historische beschrijving van een pelgrimstocht door Frankrijk en Spanje van eeuwen geleden. Via diverse aanbieders op internet kocht ik de vier delen van deze stripboekenserie, en ik ben begonnen te lezen in het eerste deel, getiteld ‘Ramiro – De Valstrik’.

Ramiro I

Ramiro I leefde van 790-850. Van 843-850 was Ramiro de koning van het Spaanse Asturië. Ramiro I -  zoon van Bermudo I van Asturië – werd waarschijnlijk al in het jaar 835 door de toen zittende koning Alfons II aangewezen als ‘zijn’ kroonprins.

Tijdens zijn koningschap kreeg Ramiro I te maken met opstandige edelen, met invallen van Noormannen, met rondtrekkende dieven en rovers, en met de toen nog heidens levende geïsoleerde bevolkingsgroepen.
Deze Ramiro I moet je niet verwarren met de Ramiro van deze strip. De strip-Ramiro leefde namelijk zo'n 350 jaar later dan Ramiro I. 

William Vance

William Vance is het pseudoniem van de Belgische striptekenaar William Van Cutsem, geboren in 1935. Van jongs af aan was William gefascineerd door het realistisch werk van sommige illustratoren. Hij leerde het tekenvak in de publiciteitsindustrie, en nam toen ook al zijn schuilnaam aan.

Door zijn overstap van het publiciteitstekenwerk naar het striptekenen, heeft William er mede voor gezorgd dat de strip volwassen is geworden. William Vance beschouwde in zijn tekeningen een combinatie van artisticiteit en degelijk inhoudelijk feitenmateriaal als van doorslaggevende betekenis. Zijn inkadering en zijn kleurennuances bepalen mede (de kwaliteit van) zijn werk.

Ridder Ramiro

William Vance ontpopte zich als een buitengewoon knap striptekenaar. Zijn professionele ontwikkeling naar het realisme zette zich steeds verder door. De hoofdpersoon ‘Ramiro’ in zijn stripboekenserie mag dan zijn verzonnen, de rest – het tijdsbeeld, de gebeurtenissen, de gebruiksvoorwerpen en de gebezigde taal – is gebaseerd op de geschiedenis.

Door zijn knappe tekenwerk, waar de geschiedenis in wordt geweven, word je door William Vance als het ware mee teruggenomen in de tijd van ridder Ramiro. Omdat Ramiro het pelgrimspad richting Santiago de Compostela volgt, ga je figuurlijk samen met Ramiro als pelgrim op pad naar dit beroemde bedevaartsoord.

Deel 1

William Vance zorgde in dit eerste deel van de Ramiro-serie voor het tekenwerk. De tekst is van Stoquart (en deels Vance). Het Voorwoord werd geschreven door Michel Greg, en de tekst van de Inleiding werd geschreven door Monique Bosman.

Dit stripboek van William Vance wordt gekenmerkt door de bijzondere combinatie van striptekenwerk en fotografie. Zo vind je bijvoorbeeld voorin het eerste deel enkele pagina’s met beschreven foto’s van en over de karakteristieke bouwwerken langs het Franse deel van het pelgrimspad tussen Le Puy-en-Velay en Moissac, richting Santiago de Compostela.

En halverwege dit stripboek is een tamelijk gedetailleerde landenkaart afgebeeld, waarop je kunt zien welke (volgens Aymeri Picaud) de vier hoofdwegen zijn vanuit Frankrijk naar Santiago de Compostela. Op deze kaart kun je ook aflezen welke route Ramiro volgt op de ‘Via Podiensis’, die begint in Le Puy-en-Velay.

De valstrik

De titel van het eerste deel van deze Ramiro-serie is: ‘De valstrik’.

In dit stripalbum krijgt Ramiro een geheime opdracht, die hem vanuit Spanje naar Frankrijk (en weer terug) voert. Gewond door natuurgeweld komt Ramiro voor herstel terecht in de Benedictijnse abdij van het Spaanse San Quirce, die onder het gezag van het grote Franse klooster van Cluny valt.

Geheel hersteld en gesterkt gaat hij vervolgens onder valse voorwendsels samen met monnik José – vermomd als ridder – op weg naar Le Puy-en-Velay, om daar twee geheimzinnige Teutoonse pelgrims af te halen, om die vervolgens naar Santiago de Compostela te begeleiden.

Ramiro en José trekken vanuit Spanje bij Col du Somport de Pyreneeën over, om dan door Frankrijk via onder andere Espalion, Aubrac en Saugues naar Le Puy-en-Velay verder te reizen. Na twee weken reistijd hebben ze de 250 mijl afgelegd en ontmoeten ze de geheimzinnige Wilfried & Gudrun, het zwijgende, mysterieuze pelgrimsechtpaar, dat ze moeten begeleiden naar Santiago de Compostela.

In de beroemde pelgrimsstad Conques maken ze kennis met de blauwe ridder Lucas, die hen voortdurend op de hielen zit. Het blijkt dat Ramiro met zijn gevolg wordt achtervolgd door huurlingen van de Franse koning. Ze worden door deze gezanten van de Franse koning in een hinderlaag gelokt. Ramiro wordt door Lucas uitgedaagd voor een toernooi, waarbij twee kampen van ridders met een groep huurlingen het in de strijd tegen elkaar op zullen nemen.

Op de vlucht naar Navarra

Door een list ontsnapt Ramiro met het geheimzinnige Beierse echtpaar, over smalle geitenpaadjes in de richting van het Spaanse Navarra. Als lezer ben je aan het eind van het eerste deel van dit stripalbum nog in het ongewisse wie eigenlijk die twee mysterieuze Beierse pelgrims zijn. 

• Waarom moeten deze twee zwijgende Wilfried & Gudrun toch zo snel naar Santiago de Compostela?
• En waarom hebben de mogendheden Frankrijk, Castilië en Rome zo’n groot belang bij dit geheimzinnige duo? 
• Wat is hun geheim?

Niet voor niets kreeg deel 2 van deze stripboekenserie dan ook de titel: ‘Het geheim van de pelgrim’.