Pelgrimeren van Pedrouzo naar Santiago de Compostela (2e pelgrimage)

Einde van onze 2e pelgrimage bij de kathedraal van Santiago de Compostela

Van Le Puy-en-Velay naar Santiago de Compostela

Camino del Norte & Camino Primitivo > Irún – Santiago de Compostela
Camino Primitivo van Pedrouzo naar Santiago de Compostela
Vrijdag 24 juli 2015 – 20,1 km.
Dag 38: 797,1 – 817,2 km

Einde van een drie jaren durende tweede pelgrimage
Vandaag wordt het een gedenkwaardige dag, want Durkje en ik gaan vandaag de laatste etappe lopen van de Camino Primitivo, en daarmee is het vandaag ook de laatste etappe van onze hele pelgrimage van het Franse Le Puy-en-Velay (2013) via de Spaanse Camino del Norte (2014) naar het Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela (2015).
Deze laatste etappe van Pedrouzo naar Santiago de Compostela liepen Durkje en ik tijdens onze eerste pelgrimage ook al eens op 21 oktober 2012, maar toen als laatste etappe van de Camino Francés.

Pedrouzo

We staan vanmorgen om 6.45 uur op om een uur later met onze auto van de camping in Monterroso naar Pedrouzo te rijden. Om 8.30 uur zijn we in Pedrouzo om onze laatste etappe van deze zomervakantie en daarmee de laatste etappe van onze tweede pelgrimage aan te vangen.

We lopen een klein eindje Pedrouzo uit om daar – in O Burgo – de pelgrimsroute weer op te pakken, waar we er gisteren van afweken om de bebouwde kom van Pedrouzo in te wandelen.

We lopen door een bosperceel achter de plaats Pedrouzo langs, en komen dan aan de andere zijde van het dorp weer in Pedrouzo uit. Daar lopen we dan trouwens vervolgens ook direct Pedrouzo al weer uit, om in een volgend bosperceel de route te vervolgen. Deze hele zomerpelgrimage hebben we alle dagen schitterend weer gehad, maar vandaag gaat het weer op de valreep toch nog enig roet in het eten gooien. Het is zwaar bewolkt en de lichte motregen begint wat heviger te worden, net zo hevig dat het op de grens ligt van wel of niet in de poncho lopen. Durkje kiest voor de poncho, ik (nog) niet.

Door bos en dorp

Vanuit Pedrouzo lopen we over een schilderachtig mooie holle weg door een evenzo mooi bosperceel.

Het bos vangt de motregen op, die al vrij snel ophoudt, dus we kunnen prima verder zonder regenkleding. Af en toe breekt zelfs heel even de zon door op de plaatsen waar tussen de dikke wolken even de helderblauwe lucht zichtbaar is.

We lopen door dorpjes zoals San Antón, Amenal en Cimadevilla. En ook vandaag weer vóór en achter ons de lange stoet van medepelgrims. Alhoewel het gezelschap van pelgrims bijzonder gevarieerd is, valt ons dit jaar op hoeveel jongeren de camino lopen; dit jaar betrekkelijk veel jongeren van tussen de 15 en 25 jaar, en dan vooral de jongste leeftijdsklasse van rond de 15 en 16 jaar. En wat ons ook opvalt, is het feit dat het merendeel van de pelgrims geen zware, meerdaagse bepakking draagt. Aan het aantal transportbusjes onderweg kun je ook zien dat het steeds meer dan voorheen gebruik wordt om je zware bagage met een auto te laten vervoeren van slaapplaats naar slaapplaats. De meesten lopen momenteel dus met een klein rugzakje met het minimum aan spullen voor één dag.  

Santiago Airport

We komen op de plaats waar de autosnelweg A54 van Santiago de Compostela richting Lugo (tot nader order) stopt bij de rotonde die de overgang vormt van de A54 naar de N547 richting Pedrouzo. Bij die rotonde staat een manshoog standbeeld, met daarop een pelgrimsstaf met kalebas en Jacobsschelp. Bovenin is de naam Santiago uitgebeiteld. Veel pelgrims laten zich bij deze steen fotograferen. Dat de naam Santiago hier al verschijnt, betekent niet dat we al in Santiago zijn, want we hebben nog zeker 13 kilometers te gaan vanaf dit punt.

Wel is het zo dat we nu bij het vliegveld van Santiago de Compostela zijn. Op het moment dat we langs het begin van de startbaan lopen, horen we het geluid van een startklaar vliegtuig. Even later horen en zien we dat een vliegtuig van Easy Jet vertrekt.

In het hekwerk dat rond het begin van de startbaan staat, hebben pelgrims in de loop van de tijd allerlei persoonlijke zaken achtergelaten. In het hekwerk hangen bijvoorbeeld sokken, schoenen, sjaals, hoeden, linten en ondergoed, en daartussen heeft men van her en der opgeraapte takjes kruisen in het hekwerk gestoken. We lopen langs al deze memoria langs het vliegveld.

Stempelen in Paio

We steken een verkeersweg over en komen dan in het dorpje Paio. Langs een terras dat vol pelgrims zit, lopen we direct door naar de kleine dorpskerk, die op een kleine verhoging midden in het dorp is gebouwd.

Bij de ingang van de kerk vraagt een Spaanse pelgrim of Durkje een foto van hem met zijn pelgrimerend gezelschap wil maken. Als dank en in ruil daarvoor maakt hij vervolgens een foto van ons beiden, staande vóór de ingang van dit kerkje van Paio.

We gaan het kerkje in om het interieur te bezichtigen.

In de kerk is ook een stempeltafel tegen de kerkmuur geplaatst, waar we zelf een kerkstempel in onze pelgrimspassen zetten.

Wasplaats Lavacolla

Voorbij Paio gaan we door een tunnel onder een verkeersweg door. Evenals op veel andere plaatsen in deze regio zijn een aantal van de rechtopstaande betonnen tunnelwand-elementen uitgevoerd met een grote Jacobsschelp.

Als we vandaag bijna de eerste tien kilometers hebben gelopen, komen we in het dorpje A Lavacolle.

We komen langs de dorpskerk met de begraafplaats.

Tegenover de kerk gaan we naar beneden om daar in één van de café’s langs de doorgaande weg een kop koffie te gaan drinken.

Na deze koffiepauze klimmen we weer naar de kerk, en daarna gaan we in de afdaling naar het riviertje dat langs A Lavacolla stroomt.

Al in de Middeleeuwen staken de pelgrims hier het riviertje de Lavacolla over. Men waste zich hier dan zo goed mogelijk om de stank van dagen, weken, maanden pelgrimeren af te wassen, om zo enigszins opgefrist daarna te arriveren bij het graf van de apostel Jacobus, in de kathedraal van Santiago de Compostela.

San Marcos

Via Villa Maior gaan we richting San Marcos. Daar passeren we eerst de plaatselijke camping, waar slechts drie tenten staan. Op het campingterras is het wel druk, want veel pelgrims verkiezen deze plek als rustplaats, en om hier iets te eten en te drinken. Bij de ingang van de camping staat een markthandelaar die met Santiago-souvenirs ook goede zaken doet.

Het weer vandaag is tot nu toe bijzonder wisselvallig. Veelal is het droog, maar af en toe valt hier toch even enige lichte motregen. Enkele malen gebruiken we al lopend enige minuten de paraplu. In San Marcos gaat de motregen langzamerhand over in lichte regen, dus dan is voor ons beiden het moment aangebroken om toch nog met regenponcho’s verder te lopen. Zo komen we aan in het centrum van San Marcos.

We gaan San Marcos niet in, want we willen over de uitvalsweg van San Marcos direct richting Monte do Gozo.

Monte do Gozo

Op Monte do Gozo is het bij onze aankomst al een drukte van belang.

Gelukkig is de kapel van San Marcos open en kunnen we die bezichtigen.

We moeten even in de rij staan om in de kapel een pelgrimsstempel in onze pelgrimspaspoorten te kunnen zetten.

Zo kunnen we deze keer dan toch met het ‘sello’ van de ‘Capilla San Marcos’ verder richting Santiago de Compostela.

We pauzeren hier kort, en raken in gesprek met enkele leden van een Engelstalig pelgrimsgezelschap, waarvan de leden afkomstig zijn uit de Verenigde Staten en Australië.

Dan gaan we iets hogerop naar het monument. Op dat moment kunnen we rechts van ons voor het eerst onze bestemming Santiago de Compostela kilometers verderop zien liggen.

We lopen naar de top, waar het immense monument staat, dat hier is opgericht ter gelegenheid van het bezoek van wijlen paus Johannes Paulus II in 1992.

Achter de kapel staat ook nog een klein gedenkteken als aandenken aan het bezoek van deze voormalige paus.

Berg van de vreugde

Monte do Gozo is de ‘Berg van de Vreugde’, want wie hier eeuwen geleden na een lange pelgrimstocht na alle ontberingen onderweg de top van de Monte do Gozo bereikte, en hier voor het eerst de torens van de kathedraal van Santiago de Compostela aanschouwde, werd door vreugdevolle emoties bevangen en huilde en zong om die emotie een plaats te geven.

Tijdens onze eerste pelgrimage hebben we bij de kapel direct de camino-route hervat op de weg naar beneden, naar de stad. Toen ontdekten we dat we daardoor het beroemde pelgrimsmonument van Monte do Gozo niet passeerden.

En juist dat standbeeld van de twee uitbundige pelgrims moet je toch eigenlijk niet missen, voordat je Santiago de Compostela in wandelt.

Daarom zoeken we het pad van de zijweg die je even moet bewandelen om links van de kapel, en achter het pausmonument toch naar dit beroemde pelgrimsbeeld te gaan.

Staande bij deze twee hele grote pelgrimsbeelden kun je pas echt goed de bedevaartsstad Santiago de Compostela van bovenaf bekijken.

Bij de kapel staat helaas niet een wegwijzer die je erop wijst hoe je bij dit pelgrimsmonument kunt komen. Een aantal pelgrims volgt ons van het pausmonument naar het pelgrimsmonument, en als ze even later na ons zijn gearriveerd, wordt ook hun bezoek aan dit beroemde standbeeld uiteraard middels veel foto’s vereeuwigd.

De kathedraal in zicht

Daarna lopen we weer terug naar het pausmonument, en gaan we langs de kapel door de berm langs de asfaltweg naar beneden, naar de pelgrimsstad Santiago de Compostela. Het regent licht en waait hard, dus het is bijna niet te doen om de cameralens droog te houden om een foto van onze aankomst in dit bedevaartsoord te maken. Toch lukt het ons wel.

Vanaf het moment dat we de buitenwijken van de stad in lopen, knapt het weer op. De regen stopt en de zon begint te schijnen. We lopen een heel eind de route van de camino door de stadsstraten, alvorens we voor het eerst de kathedraaltorens in de stad zien.

Bij een bakker kopen we onderweg enkele heerlijke grote rozijnenkoeken, die we direct opeten, om met een gevulde maag straks het stadscentrum te betreden. Een meisje staat achter de toonbank van de bakkerswinkel, en bedient ons keurig.

Praza da Immaculada

Daarna lopen we nog een eind door, en dan komen we in het oude stadscentrum van Santiago de Compostela. Hier is het een drukte van belang. Stadsbewoners, toeristen en pelgrims zoeken allemaal hun weg door de smalle stadsstraatjes. En dan arriveren we op het Praza da Immaculada bij het Convent.

En als je dan naar links kijkt, sta je ineens oog in oog met de kathedraal van Santiago de Compostela. Eén van de torens staat momenteel in de steigers wegens restauratiewerkzaamheden.

We arriveren vandaag (de 24^e) op de dag vóór de naamdag van Sint Jacobus (25 juli), dus er zijn vandaag en morgen allemaal festiviteiten op deze landelijke feestdag. Overal lopen filmploegen voor diverse televisieopnames en naast de ingang van de kathedraal, bij de toegangskerkdeur voor de pelgrims staat een televisieauto van Televisie Galicia.

Bij de pelgrimsdeur staat een bewaker, en die wijst ons op het bord dat je – ook als pelgrim – uit veiligheidsoverwegingen niet met je rugzak de kathedraal in mag. Na de rugzakbomincidenten wereldwijd heeft de kathedraal besloten dat niemand hier meer met een rugzak naar binnen mag. Wij mogen er dus zo niet in. Begrijpelijk, en we wisten dat ook wel, maar voor veel pas gearriveerde pelgrims is dat vast en zeker een teleurstelling.

Emoties bij aankomst op Plaza del Obradoiro

Daarom lopen we om de kathedraal heen naar het grote plein, door de Pazo de Xelmírez, het overdekte voetpad naast de kathedraal, waar je nagenoeg altijd de klanken hoort van de Galicische doedelzakspeler.

We komen dan op het grote plein en zien daar het stadhuis van Santiago de Compostela.

Tegenover dit gemeentehuis is de voorkant van de immense kathedraal, met daarin het graf van de apostel Sint Jacobus, waar deze hele pelgrimage, de kathedraal en alles wat daarmee te maken heeft, om draait.

Dit plein is de ontmoetingsplek bij uitstek voor al die pelgrims die het graf van Sint Jacob hebben bereikt. Hier op het plein dansen pelgrims, hier wordt gehuild, omarmd en waar de één heel uitbundig viert, zit een andere pelgrim in diepe stilte diens aankomst na zoveel kilometers en dagen te verwerken. Hier wordt gezongen, gelachen, getelefoneerd en gefotografeerd; en dat alles onder het oog van al die honderden familieleden en toeristen die hier naar toe zijn gekomen om dit voor velen zo emotionele moment mee te maken. Zij zien het wel aan, maar zij zullen nooit werkelijk voelen wat een pelgrim bij aankomst voelt na zoveel dagen van afzien en ontbering, van inkeer en geluk.

We vragen een andere pelgrim of ze ons samen enkele malen wil fotograferen op dit Plaza del Obradoiro, met de kathedraal op de achtergrond. Ze maakt enkele mooie foto’s van en voor ons, als dierbare herinnering aan deze bijzondere dag, die wij samen hier bij aankomst - dankbaar voor alle goeds - beleven.

En elke dag aanschouwen de ogen van de beelden van de Sint Jacobus in het front van de kathedraal de aankomst en de emoties van de pelgrims die hier op het plein vóór de kathedraal het eind van hun korte of (hele) lange pelgrimstocht vieren.

Wachten in Rúa do Vilar

Omdat we nu met onze rugzak niet de kathedraal in mogen, en hier morgen toch weer zullen zijn, maar dan zonder rugzak, gaan we direct na aankomst door naar het pelgrimsburo van de bisschop van Santiago de Compostela. Als we in de Rúa do Vilar arriveren bij de ingang van het pelgrimsburo, zien we dat er al een lange rij staat vóór de ingang van de binnenplaats van het pelgrimsburo.

Het is ons direct duidelijk dat we behoorlijk wat geduld moeten oefenen in de wachtrij, alvorens wij hier onze pelgrimspaspoorten kunnen overleggen ten kantore van de bisschop, als bewijs dat we de route van het Franse Le Puy-en-Velay tot aan het Spaanse Santiago de Compostela hebben gepelgrimeerd. Er zit niets anders op dan achteraan te sluiten in de rij, om straks onze Compostelane, ons getuigschrift van de bisschop in ontvangst te mogen nemen, als bewijs van onze tweede pelgrimage naar Santiago de Compostela.

Na zo’n twintig minuten wachten zijn we zover dat we bij de toegangspoort van de binnenplaats van het pelgrimskantoor staan. Achter ons zien we de nieuwe wachtenden, die na ons arriveerden. Daarachter zien we op de achtergrond een deel van de kathedraal.

Onze pelgrimstocht aanvaard, de Compostelane verdiend

Na 70 minuten in de wachtrij te staan wachten, is voor Durkje het moment gekomen dat ze het pelgrimsburo in mag met haar pelgrimspaspoorten, om haar welverdiende Compostelana in ontvangst te mogen nemen.

Daarbij bestaat nu ook de mogelijkheid om er een extra verklaring bij te krijgen, waarop staat waar je pelgrimstocht aanving, en hoeveel kilometers je vandaar hebt afgelegd om in Santiago de Compostela te arriveren.

Durkje wordt bij loket 6 geholpen, en ik mag enkele minuten later op de gongslag naar binnen om me bij loket 5 te melden.

De medewerker van het pelgrimsbureau bestudeert aandachtig de tientallen stempels in mijn twee pelgrimspaspoorten. Daarna mag ik het formulier met mijn persoonlijke gegevens en mijn motieven als pelgrim invullen, en dan verklaart de medewerker mijn pelgrimage als geaccepteerd, en vult hij voor mij de Compostelane in.

Daarbij krijg ik dan vervolgens ook de schriftelijke verklaring waarop staat wat mijn startpunt (Le Puy-en-Velay) en het kilometrage (1.525 km) van mijn pelgrimage was.

Huiskamer van de Lage Landen

In de wachtrij had Willem mij zojuist al als Nederlander gespot. Willem is samen met Willeke voor de huidige periode van veertien dagen als vrijwilliger van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob aanwezig in het pelgrimsburo om de Nederlandse pelgrims die hier arriveren te verwelkomen en te ontvangen. Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob – waar Durkje en ik lid van zijn – is het enige pelgrimsgenootschap dat in Santiago de Compostela een eigen huiskamer heeft op de bovenverdieping van het pelgrimsburo. Nadat we de Compostelane in ontvangst hebben genomen, gaan Durkje en ik naar boven, om een bezoek te brengen aan deze zogenoemde ‘Huiskamer van de Lage Landen’, waar we worden ontvangen en een kop koffie krijgen aangeboden.

We krijgen nog een stempel van ons Nederlands pelgrimsgenootschap in onze pelgrimspaspoorten en onze namen en pelgrimsgegevens worden genoteerd in het pelgrimsregister dat op de tafel ligt in de Huiskamer. Uit ons volgnummer blijkt dat dit jaar al meer dan 1.400 Nederlandse pelgrims zich na hun aankomst in Santiago de Compostela hebben gemeld in de Huiskamer van het genootschap. We horen dat eerder vandaag ook de Spaans-Nederlandse moeder Agata met haar zoontje Felix zijn gearriveerd. We hebben hen in de afgelopen dagen enkele malen ontmoet op de Camino Primitivo. Zij hebben dus hun Spaanse pelgrimstocht inmiddels ook voltooid. Op het moment dat wij in de Huiskamer zijn, arriveert ook Boudewijn, een andere Nederlandse pelgrim.

Na een uurtje nemen we afscheid en gaan we de stad weer in.

Nog eens naar de kathedraal

Ook op het Praza dos Praterias is het een drukte van belang.

Bij de ingang van het museum naast de kathedraal staat de welbekende mimespeler die een pelgrim uitbeeldt. Hij wordt vergezeld door een mime-engel. Ze hebben een groot model van de botafumeiro bij zich, van het wierookvat van de kathedraal van Santiago de Compostela.
We lopen langs de kathedraal naar het Plein van Galicië, waarvan we van ons bezoek van 2012 weten dat daar een taxi-standplaats is. Daar nemen we een taxi, die ons terugrijdt naar Pedrouzo. Daar hebben we vanmorgen onze auto geparkeerd. Vanuit Pedrouzo rijden we via Palas de Rei weer terug naar onze camping in Monterroso. Maar eerst stoppen we nog in Palas de Rei, want we willen deze gedenkwaardige dag samen op passende wijze en feestelijk afsluiten, door eerst als avondeten nog een heerlijk Pelgrimsmenu te nemen in één van de vele restaurantjes die er zijn in het altijd gezellige pelgrimsstadje Palas de Rei.

Onze 2^e pelgrimage: van Le Puy-en-Velay naar Santiago de Compostela

In deze zomervakantie van 2015 hebben we in de 14 dagen waarin we de Camino Primitivo van Oviedo naar Santiago de Compostela bewandelden 310,9 kilometer afgelegd. Dat is gemiddeld ruim 22 kilometer per dag.

Nu hebben we daarmee de gehele Camino del Norte (2014 & 2015), met de hele Camino Primitivo (2015) in het verlengde daarvan, over een afstand van 817,2 kilometer afgelegd in totaal 38 dagen. Dat is gemiddeld ongeveer 21,5 kilometer per dag.

Onze – deze - tweede pelgrimage (van 2013 tot en met 2015) liep van het Franse Le Puy-en-Velay tot aan het Spaanse Santiago de Compostela.

We hebben die 1.637 kilometers lange pelgrimstocht in 73 dagen gelopen; dat is gemiddeld bijna 22,5 kilometer per dag.
Ultreia!