zaterdag 21 januari 2012

De heilige Jacobus als pelgrim

De heilige Jacobus als pelgrim  (Anno 1515)
Zaterdag 21 januari 2012

Museum Catharijneconvent Utrecht
Tot 26 februari 2012 is nog de mooie tentoonstelling 'Pelgrims' - in het Museum Catharijneconvent Utrecht - te bezichtigen. Deze tentoonstelling voert als ondertitel 'Onderweg naar Santiago de Compostela'. Deze thematentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met het Nederlands Genootschap van Sint Jacob, onze pelgrimsvereniging, die vorig jaar het 25-jarig jubileum vierde.

Expositie Pelgrims
De expositie gaat over pelgrimeren in het algemeen en over pelgrims onderweg naar het Spaanse Santiago de Compostela in het bijzonder. Al vele eeuwen trekken pelgrims ook vanuit Nederland naar dit bedevaartsoord om daar het legendarisch graf van de heilige Jacobus te bezoeken. Zo is Sint Jacob al honderden jaren verbonden aan de Europese Jacobswegen; genoemd naar Sint Jacob, door ons in Fryslân ‘Sint Jabik’ genoemd.

Van Morendoder tot heilige
In kunstuitingen zoals bijvoorbeeld beelden en schilderijen wordt Sint Jacob op vele wijzen uitgebeeld, variërend van Morendoder tot heilige. De heilige Sint Jacob wordt ook vaak afgebeeld als pelgrim, als teken van grote verbondenheid van de pelgrims met Sint Jacob. Zo hangt er bijvoorbeeld in het ‘Germanisches Nationalmuseum’ van Nürnberg een schilderij van ‘De heilige Jacobus als pelgrim’. Dit schilderij - dat van rond het jaar 1515 dateert - hangt momenteel ook op de tentoonstelling in het Utrechtse Catharijneconvent.

Pelgrim Jacobus
Op de afbeelding draagt Jacobus de Meerdere (want zo wordt hij ook wel genoemd) een helrode mantel over een bruin, ruimvallend gewaad. Jacobus heeft zijn voeten in grote laarzen gestoken, die worden gesloten met een riempje. Op zijn karakteristieke pelgrimshoed draagt hij zowel de Jacobsschelp als de twee gekruiste miniatuur-pelgrimsstafjes. Deze zogenoemde ‘bordoncillos’ werden vanaf de tweede helft van de 15e eeuw gesneden uit been of ivoor. Deze gekruiste pelgrimsstafjes èn de Jacobsschelp werden kenmerkend als teken van Santiago de Compostela. De pelgrimsstaf in zijn linkerhand en de rozenkrans in de rechterhand maken het beeld van de heilige als pelgrim compleet.

Geen opmerkingen: